Ankem_19_2_68_70.pdf

PSEUDOMONAS AERUGINOSA SU LARINDA ANT B YOT K D RENC VE
METALLO-BETA-LAKTAMAZ SIKLI I*
I ıl F DAN, Feryal ÇET N GÜREL K, Sevgi YÜKSEL, Nedim SULTAN
* Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, ANKARA Pseudomonas aeruginosa hastane infeksiyonuna neden olan önemli bir etkendir ve çoklu direnç gösteren izolat sıklı ı giderek artmaktadır. Bu çalı mada, çe itli klinik örneklerden izole edilen 40 P.aeruginosa su unun çe itli antibiyotiklere duyarlılıkları ve metallo-beta-laktamaz üretimi ara tırılmı tır. Çalı ılan su larda % 15 siprofloksasin, % 18 amikasin, % 25 piperasilin/tazobaktam, % 23 sefoperazon/sulbaktam, % 15 imipenem, % 20 meropenem, % 25 seftriakson, % 23 seftazidim direnci belirlenmi tir. Su larda % 5 oranında metallo-beta-laktamaz saptanmı tır. Anahtar sözcükler: antibiyotik direnci, metallo-beta-laktamaz, Pseudomonas aeruginosa
Antibiotic Resistance of Pseudomonas aeruginosa Strains and Frequency of Metallo-Beta-Lactamases
Pseudomonas aeruginosa is an important nosocomial pathogen and the prevalence of multiple resistant isolates has been increasing. In this study we investigated antibiotic resistance and production of metallo-beta-lactamases in 40 P.aeruginosa strains isolated from various clinical specimens. Resistance rates were found 15 % to ciprofloxacin, 18 % to amikacin, 25 % to piperacillin/tazobactam, 23 % to cefoperazone/sulbactam, 15 % to imipenem, 20 % to meropenem, 25 % to ceftriaxone and 23 % ceftazidime. Metallo-beta-lactamase production was detected in 5 % of these strains. Keywords: antibiotic resistance, metallo-beta-lactamases, Pseudomonas aeruginosa
infeksiyonların tedavisi ciddi problemler olu turmaktadır.
Klinikte en sık kar ıla ılan direnç beta-laktamaz enzimleri Pseudomonas aeruginosa, özellikle savunma mekanizma- aracılı ıyla olmaktadır. Bu direnç Pseudomonas infeksiyon- larının zayıfladı ı immün yetmezlik durumlarında, malign ve larında sık kullanılan ajanlardan olan beta-laktam metabolik hastalı ı bulunanlarda, uzun süreli kemoterapi ve antibiyotikler in etkinli inin azalmasına yol açmaktadır. Bu radyoterapi alanlarda, ya lılarda ve a ır yanık durumlarında nedenle yaygın kullanıma ba lı olarak bu enzimlerle olu an hastalık olu turan ve daha çok hastane infeksiyonlarına neden direncin tedavi öncesi rutin laboratuvarlarda belirlenmesi olabilen önemli bir patojendir. Pseudomonas infeksiyonlarında önem ta ımaktadır(8). Beta-laktamazlar hidrolitik spektrumları, antimikrobiyal ajanlara direncin çabuk geli mesi ve yüksek inhibitörlere duyarlılıkları, kromozom veya plazmid oranda bulunması önemli bir sorundur. Çoklu direnç gösteren kontrolünde olmaları özelli ine göre farklı izolatların sayısı uygun olmayan antibakteriyel ajanların sınıflandırılmı lardır (4). Bush tarafından önerilen kullanımı nedeniyle giderek artmaktadır ve olu an sınflandırmaya göre; Grup I’de kromozomal beta-laktamaz Yazı ma adresi: I ıl Fidan. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, ANKARA
Alındı ı tarih: 10.01.2005, revizyon kabulü: 17.03.2005 * XXXI. Türk Mikrobiyoloji Kongresi’nde sunulmu tur (19-23 Eylül 2004, Ku adası) Pseudomonas aeruginosa su larında antibiyotik direnci ve metallo-beta-laktamaz sıklı ı grubundan ‘indüklenebilir beta-laktamaz’; Grup II’de plazmid BULGULAR
kontrolündeki ‘geni spektrumlu beta-laktamaz’ve Grup III’de‘metallo-beta-laktamazlar’ yer almaktadır(10). Bunlar arasında Çalı ılan 40 P.aeruginosa su unda % 15 siprofloksasin, metallo-beta-laktamazlar son zamanlarda yayılmaya ba layarak, % 18 amikasin, % 25 piperasilin/tazobaktam, % 23 Pseudomonas ve di er Gram negatif nozokomiyal patojenlerde sefoperazon/sulbaktam, % 15 imipenem, % 20 meropenem, geni spektrumlu beta-laktam direncine neden olmaktadır(6).
% 25 seftriakson, % 23 seftazidim direnci belirlenmi tir Bu enzimlerin rutin laboratuvarlarda antibiyogram sonuçlarına göre de erlendirilerek klinisyene bildirilmesi ve ileri testlerinyapılaca ı antibiyotiklerin belirlenmesi gerekmektedir(4).
Tablo: 40 P.aeruginosa su unda çe itli antibiyotiklere direnç.
Bu çalı mada, Pseudomonas aeruginosa su larının çe itli antibiyotiklere duyarlılıklarının ve fenotipik metodlarla muhte- mel direnç mekanizmalarının belirlenmesi ve metallo-beta- laktamaz direncinin belirlenmesini sa layan yöntemlerin rutin laboratuvarlarda uygulanabilirli inin tesbiti amaçlanmı tır.
GEREÇ VE YÖNTEM
Kırk Pseudomonas aeruginosa su u çalı ma kapsamına Çalı ılan 40 su un 2’sinde (% 5) hem ‘Modifiye Hodge alınmı tır. Antibiyotik duyarlıklıkları NCCLS standartlarına testi’, hem ‘Double disk synergy’ metodu ile metallo-beta- uygun olarak disk difüzyon yöntemi ile belirlenmi tir(7).
laktamaz varlı ı tespit edilmi tir. ki yöntemin sonuçları Grup III metallo-beta-laktamaz aktivitesini belirlemek arasında uygunsuzluk görülmemi tir.
için ‘Modifiye Hodge testi’ ve ‘Double disk synergy’ yöntemiuygulanmı tır(5).
Metallo-beta-laktamaz varlı ını belirlemek için ilk olarak, ‘Modifiye Hodge testi’ yapılmı tır. Bu teste göre, önce Mueller-Hinton agar besiyerine McFarland 0.5’e göre ayarlanmı Antibakteriyel ajanların uygunsuz kullanımı mikroor- imipeneme duyarlı Escherichia coli ATCC 25922 su u indikatör ganizmalara kar ı direnç olu umunun hızla artmasına neden mikroorganizma olarak tüm yüzeye ekilmi tir. Besiyeri yüzeyi olmaktadır. Özellikle hastane infeksiyonlarında önemli bir kuruduktan sonra imipenem (10 μg) diski plak ortasına etken olan Pseudomonas su ları ile olu an infeksiyonların yerle tirilmi , 15 dakika oda ısısında beklenmi ve test edilecek tedavisi her geçen gün daha önemli bir sorun olu turmaktadır.
Pseudomonas su u disk kenarından perifere do ru düz çizgi Pseudomonas pek çok antibiyotik grubuna intrinsik olarak halinde ekilmi tir. Bir gecelik inkübasyon sonrası Pseudomonas dirençlidir(1). Pseudomonas su larında antibiyotiklere kar ı su unun bulundu u kısımda E.coli’ye ait inhibisyon zonunda farklı mekanizmalarla direnç geli mektedir. Beta-laktamaz görülen en küçük bir bozulma metallo-bata-laktamaz enzimi enzimleri ile antibiyotiklerin hidrolize edilmesi, antimikrobiyal üretimi yönünden pozitif olarak de erlendirilmi tir.
ajanlara kar ı hücre duvar permeabilitesinin azalması gibi Metallo-beta-laktamaz varlı ını belirlemek için ayrıca nedenler direnç geli iminde etkili olmaktadır(10). Pseudomonas ‘Double disk synergy’ yöntemi uygulanmı tır. Bu yöntemde su larında beta-laktam antibiyotiklere direnç geli iminde imipenem-EDTA disk metodu kullanılmı tır. Mueller-Hinton klinikte sıklıkla beta-laktamaz enzimleriyle kar ıla ılmaktadır agar besiyerine McFarland 0.5’e göre ayarlanmı test edilecek (6). Bunlar arasında metallo-beta-laktamaz enzim üretimine Pseudomonas su u ekilmi tir. O.5 M EDTA solüsyonu ba lı direnç artı göstermektedir. Metallo-beta-laktamaz, in- hazırlamak için 186.1 g disodium EDTA.2H20 1000 ml distile vitro olarak aztreonam dı ında tüm beta-laktamları hidrolize suda çözülmü ve pH 8.0’e ayarlanmı tır. 2 adet 10 μg eder, bu nedenle bu enzimi üreten su ların belirlenmesi ve imipenem diski yakla ık olarak birbirinden 10 mm uzaklıkta yayılımının önlenmesi önem ta ımaktadır(5).
konmu tur. Disklerin birinin üzerine 10 μl 0.5 M EDTA Çalı mamızda öncelikle su larda antibiyotik direnci solüsyonu eklenmi ve plak 24 saat 37ºC’de bekletilmi tir.
ara tırılmı tır. Buna göre, 40 P.aeruginosa su unda çe itli nkübasyon sonrası küçük bir sinerjistik inhibisyon zonunun antibiyotiklere % 15-25 oranında direnç saptanmı tır (Tablo).
bile bulunması metallo-beta-laktamaz varlı ı açısından pozitif Cevahir ve ark.(2) Pseudomonas su ları için amikasin direncini % 53, seftazidim direncini % 63, siprofloksasin direncini% 37, imipenem direncini % 36, meropenem direncini % 42olarak bildirmi lerdir. Ayyıldız ve ark.(1) ise siprofloksasin direncini % 10, imipenem ve amikasin direncini % 3, seftazidim Bu nedenle Pseudomonas’a ba lı ciddi infeksiyonlarda direncini % 15 olarak bildirmi lerdir. Direnç paternlerindeki amikasin ile kombinasyonunun beta-laktam antibiyotiklere farklılık, antibiyotik kullanım politikalarına ve çevresel göre daha kullanı lı olabilece i dü ünülmektedir. Bu tür faktörlere ba lı olarak de i iklikler göstermektedir.
infeksiyonlarla ba edebilmek için her eyden önce kısıtlı Çalı mamızda özellikle karbapenem direncinden sorumlu antibiyotik kullanımının ve infeksiyon kontrol komitelerinin olabilecek metallo-beta-laktamaz enzim oranı % 5 olarak her hastanede kurularak etkin olarak çalı masının sa lanması, bulunmu tur. Gençer ve ark.(3) indüklenebilir beta-laktamazı ba ta beta-laktamaz enzimlerine ba lı olmak üzere di er direnç % 53, geni spektrumlu beta-laktamazı % 4 olarak bildirirken, geli im mekanizmalarının önlenmesini sa layacaktır.
çalı tıkları su larda metallo-beta-laktamaz belirlememi lerdir.
Migliavacca ve ark.(6) çalı malarında Pseudomonas su larındametallo-beta-laktamaz oranını % 15 olarak belirlemi lerdir.
KAYNAKLAR
Oh ve ark.(9) metallo-beta-laktamaz üreten Pseudomonasoranını % 31 olarak bildirmi lerdir. Yurtdı ı kaynaklı Ayyıldız A, Kocazeybek B, Arıtürk S: De i ik klinik örneklerden izole çalı malarda daha yüksek metallo-beta-laktamaz üretimi edilen Acinetobacter ve Pseudomonas su larının antibiyotik duyarlılıkları, oldu u görülmektedir. Bu nedenle ülkemizde Pseudomonas su larında tedaviye ba lamadan önce bu noktanın gözönünde Cevahir N, Kaleli , Demir M, Öztürk S, Mete E: Çe itli klinik örneklerden tutularak, metallo-beta-laktamaz enzim üretiminin tespitinin soyutlanan Pseudomonas aeruginosa su larında antibiyotik direncinin rutin olarak yapılması ve enzim üreten su ların uygun tedavisi belirlenmesi, ANKEM Derg 2003;17(1):16-9.
ile yayılımının önlenmesi uygun olacaktır.
Gençer S, Ak Ö, Benzonana N, Baturel A, Özer S: Susceptibility patterns NCCLS’in metallo-beta-laktamaz enzimi üreten su ların and cross resistances of antibiotics against Pseudomonas aeruginosa belirlenmesine ait önerdi i bir metod yoktur(5). Bu nedenle in a teaching hospital of Turkey, Ann Clin Microb Antimicrob 2002;1:1- çalı mamızda ‘Modifiye Hodge testi’ ve ‘Double disk synergy’ yöntemi olmak üzere 2 yöntemin etkinli i ve kullanım kolaylı ı Gür D: -laktamazlar, Flora 1997;2(Ek 3):1-18.
ara tırılmı tır. ki yöntemin etkinli i e it bulunmu ve iki Lee K, Shin HB, Kim YA, Yong D, Yum JH: Modified Hodge and yöntem de uygulanması kolay yöntemler olarak belirlenmi tir.
EDTA-disk synergy tests to screen metallo-beta-lactamase producing Beta-laktam antibiyotiklerden aztreonam dı ında tümüne strains of Pseudomonas and Acinetobacter species, Clin Microbiol Infect direnç olu umunda önemli bir faktör olan metallo-beta- laktamaz enzimlerinin tanımlanması ve direnç yayılımının Migliavacca R, Docquier JD, Mugnaioli C et al: Simple microdilution kontrol edilmesi büyük önem ta ımaktadır. Çalı mamızda test for detection of metallo- -lactamase production in Pseudomonas metallo-beta-laktamazların tespiti amacıyla kullandı ımız aeruginosa, J Clin Microbiol 2002;40(11):4388-90.
yöntemler çok basit ve pratik olarak uygulanabilecek, etkili NCCLS: Performance Standards for Antimicrobial Disk Susceptibility yöntemlerdir. Bu nedenle rutin çalı an laboratuvarlarda bu Tests. Sixth edition, Approved Standards Document M2-A6, NCCLS, basit yöntemlerden kendilerine uygun olanını belirleyerek, uygulamaya sokulması ve rutin hale getirilmesi dirençli su ların Nordmann P, Guibert M: Extended spectrum -lactamases in Pseudomonas kontrolunda fayda sa layacaktır. Beta-laktam antibiyotiklerin aeruginosa, J Antimicrob Chemother 1998;42(2):128-32.
sık kullanımı hem mevcut direnç mekanizmalarının artmasına Oh EJ, Lee S, Park YJ et al: Prevalence of metallo- -lactamase among hem de yeni mekanizmaların ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
Pseudomonas aeruginosa and Acinetobacter baumannii in a Korean Ayrıca, Pseudomonas su larıyla olu an infeksiyonların University hospital and comparison of screening methods for detecting tedavisinde seçilecek ajanlar açısından, çalı mamızda metallo- -lactamase, J Microbiol Methods 2003;54(3):411-8.
görüldü ü gibi siprofloksasin iyi bir etkinlik göstermektedir.
Yorgancıgil B: Beta-laktam antibiyotiklere kar ı olu an direnç mekanizmaları, Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi 1999;6(2):176-82.

Source: http://market.havuz.info.tr/uploads/Pseudomonas.pdf